Azerbaycan kültürü, zengin tarihi ve sanatsal mirasıyla Türk dünyasında parlak yıldızlardan biridir. Bu mirasın en önemli unsurlarından biri, Türk dünyası kültüründe önemli bir yeri olan Muğam sanatlarıdır. Muğam sanatı; Güney ve Kuzey Azerbaycan yanı sıra Doğu Türkistan müzik kültürünün en değerli hazinelerinden biridir. Milli benliğin uyanmasında Muğam sanatının inkâr edilmez bir rolü vardır. Güney Azerbaycan Türkleri arasında Muğam sanatı, âşık sanatında olduğu gibi milli düşüncenin gelişiminde vazgeçilmez bir yere sahiptir. Milli kültürün oluşumunda, ulusal kimliğin pekiştirilmesinde ve müzikal düşüncenin şekillenmesinde işlevsel bir rol oynayan bu sanatlar, Azerbaycan halkının tarihsel ve kültürel mirasını yansıtır. Bu nedenle, bu sanatın korunması ve gelecek nesillere aktarılması, Azerbaycan kültürünün devamlılığı açısından büyük önem taşımaktadır. Doğu Türkistan’a kadar uzanan bu sanat Türk kültürünün korunmasında önemlidir. Türk kültürü ve ulusal düşüncesinin özelliklerini yansıtan bu sanatlar, Azerbaycan Türklerinin ortak kültürel değerlerini güçl endirerek ulusal birliği pekiştirmektedir.

Mugam, Hanende adlı bir ses sanatçısının katılımıyla, performans adı verilen ortak işbirliğinde olan tar ve kamançanın geniş çaplı kapasitesini, daha güncel ve sıra dışı imkânlarla birlikte sergileyebilir. Muğam, Azerbaycan halkının dilinde seslenerek milyonlarca seyircilerin gönül dünyasına yol açarak her daim eşsiz sedaları ile ruhlarına ferahlık getirmektedir. Muğam, halkımızın milli -manevi kimliği, ruhunun mücevheri olmakla aynı zamanda genetik kodları, şifresidir. Nesilden nesile aktarılan muğam, Azerbaycan halkının kan hafızasını oluşturmak üzere hatta ruhunu, maneviyatını bile şekillendirmiştir. Muğam, insan ruhunu okşayan ve psikolojisini farklı yöntemlerle etkileyebilen halk müziğinin karmâşık türünün adıdır. Muğam, hayatımızın ve cismani varlığımızın vazgeçilmez bir parçası olmakla ruhumuzun harika melodilerin timsalinde, “destgâh” şeklinde duyulabilen manevi besinidir. Muğam, milletimizin zarif duygularının zenginliği olup ilahi bir müzik incisidir. Şöyle diyebiliriz ki Muğam bugüne yakışır dünyevi bir müzik olarak kabul edilmektedir. Çünkü dininden, ırkından, milliyetinden veya cinsiyetinden bağımsız olarak müzik anlayışı olan ve müziğe değer veren izleyiciyi etkileme kapasitesine sahiptir. Bir kaynakta Muğam konusunda şöyle der: « Muğamlar Allah'ın bize bir hediyesi, Tanrı payımız, ilahi kaderimizdir. Muğamlar bizim varlığımızdı, saflığımızdı, tertemiz dünyamızdı. Muğamlar bizim gururumuzdu, övünç kaynağımızdı. Muğamlar bizim kadim musi gibiz, felsefi kemalatımız, manevi zenginliğimizdir. Muğamlar halkımızın sırdaşı, müziğimizin başlangıcı ve baş tacıydı. Muğamlar nezaket, insanlık ve insan sevgisini anlatır. Muğamlar bir kaplıcaydı, gürleyen bir pınardı, cennetliğin, yüceliğin, ululuğun simgesiydi, geleneklerimizin süsü, tarihimizin yolcusu, yük taşıyıcısıydı. Muğamlar, karanlıkları aydınlatan ve insanlara ışık yayan güneş, ay ve yıldızlardı. Muğam bizim manevi şölenimizdi, eğitim dilimizdi, heyecanımızdı, sıcak kanımızdı. Muğamlar sadelik açısından karmâşık, şeffaflık içerisinde derin içeriktir. Muğamlar özlülük, vecizlik, içerik, genelleme ve sonuçtur. Muğamlar, tesellide kaygı, sevinçte hüzün, hicranda ahu figandı, ağlamaydı, feryattı. Muğamlar, hayatta yaratmanın, ölümde kalmanın, insanı esrarengiz tabiatla birleştiren ve onu güzelliğe ulaştıran ayrılmazlığın manasıdır. Muğamlar, tedavi edilemez yaraların, ruhsal travmaların ve terk edilmişliğin merhemidir. Muğamlar düşündüren bir düşünce kervanıdır, bir düş, bir rüya, bambaşka bir dünya. Muğamlar bizim özümüz, canımız, temiz yüreğimizdir.

KAYNAK 

https://www.academia.edu/143610422/TURK_DUNYASININ_KULTUREL_DEGERI_TAR 

Yorumlar